Ostatnim punktem pierwszego dnia XVIII Sprawozdawczego Krajowego Zjazdu Izby Architektów RP była uroczystość wręczenia nagród Laureatom Konkursu IARP na Prace Naukowe 2025
Oto wyniki :
Kategoria 1 – prace doktorskie i habilitacyjne
Złożono 16 prac przyznano nagrodę i dwa wyróżnienia
Nagroda Naukowa IARP 2025
10 000 zł.
Michał Golański
Problem implementacji drewna w realizacji form swobodnych w architekturze początku XXI wieku
Uzasadnienie nagrody
Rozprawa doktorska dr. inż. arch. Michała Golańskiego to wyjątkowo wartościowe i aktualne opracowanie, które łączy teorię, historię oraz praktykę architektoniczną z możliwościami współczesnych technologii projektowania komputerowego. Praca wyróżnia się nie tylko wysokim poziomem warsztatu badawczego, ale również pogłębioną refleksją nad współczesnym zastosowaniem drewna jako materiału budowlanego – co nabiera szczególnego znaczenia w kontekście obecnego zwrotu ku rozwiązaniom przyjaznym środowisku i trwałym.
Autor z dużą wnikliwością analizuje trzy kluczowe zagadnienia: (1) historyczne i kulturowe uwarunkowania stosowania drewna w architekturze, ukazując mądrość tradycyjnych rozwiązań, (2) możliwości, jakie dają nowoczesne narzędzia projektowe w tworzeniu skomplikowanych, swobodnych form drewnianych oraz (3) poszukiwania twórcze w architekturze, które wykraczają poza schematyczne podejście do projektowania i wykonawstwa, prowadząc do nowych rozwiązań przestrzennych i konstrukcyjnych.
Praca w trafny sposób odnosi się do współczesnych sporów wokół stosowania drewna – z jednej strony widzianego jako element chwilowej mody lub tzw. „zielonej” propagandy, z drugiej zaś jako realnej alternatywy i szansy dla przyszłości budownictwa. Szczególnie w polskich realiach, gdzie zauważalny jest wzrost zainteresowania budownictwem drewnianym, opracowanie to może być cennym głosem w dyskusji o roli architektury i kierunkach jej rozwoju.
Dzięki podejściu łączącemu różne dziedziny wiedzy, szerokiej analizie przykładów z Polski i zagranicy oraz praktycznemu charakterowi, rozprawa Michała Golańskiego stanowi inspirujące źródło wiedzy dla projektantów, inżynierów budownictwa, a także środowisk naukowych poszukujących nowoczesnych, efektywnych pod względem materiałowym i technologicznym rozwiązań konstrukcyjnych.
Wyróżnienie pierwsze
7000 zł.
Anna Adamska – Idzikowska
Adaptacje zabytkowych zamków i pałaców województwa dolnośląskiego na współczesne hotele
Uzasadnienie wyróżnienia pierwszego
Rozprawa stanowi obszerne i wartościowe kompendium wiedzy z zakresu programowania i projektowania obiektów hotelowych, ze szczególnym uwzględnieniem kontekstu zabytkowego. Obejmuje zarówno zagadnienia formalno-prawne, jak i pogłębione analizy specjalistyczne, w tym aspekty socjologiczne, co czyni ją opracowaniem o szerokim i interdyscyplinarnym charakterze.
Na szczególne uznanie zasługuje odniesienie do problematyki adaptacji obiektów historycznych. Z jednej strony autorka wpisuje się w aktualne podejście do projektowania zgodne z ideą ponownego wykorzystania istniejących zasobów (re-use), z drugiej – przedstawia konkretną drogę ratowania i ochrony dziedzictwa kulturowego. Analizy zawarte w pracy mają charakter uniwersalny, jednak w sposób naturalny osadzone są w kontekście Dolnego Śląska – regionu o wyjątkowo dużej liczbie obiektów zabytkowych.
Praca ma istotny potencjał praktyczny – może stać się cennym źródłem wiedzy dla projektantów i inwestorów działających w obszarze hotelarstwa i ochrony zabytków. Aby jednak mogła pełnić rolę bardziej bezpośredniego narzędzia projektowego, wskazane byłoby opracowanie jej w formie bardziej syntetycznej i przystępnej, bez utraty merytorycznej głębi.
Podsumowując, opracowanie zasługuje na uznanie jako rzetelne, wieloaspektowe studium, które w istotny sposób wzbogaca wiedzę o projektowaniu obiektów hotelowych w kontekście historycznym i może stać się podstawą dalszych prac badawczych oraz praktycznych wdrożeń.
Wyróżnienie drugie
5000 zł.
Sandra Przepiórkowska
Architektura wielorazowa. Dekonstrukcja, ponowne użycie i recykling materiałów jako ekologiczna alternatywa dla tradycyjnego budownictwa.
Uzasadnienie wyróżnienia drugiego
Rozprawa stanowi ważne opracowanie w obszarze współczesnych badań nad warsztatem architektonicznym, szczególnie w kontekście projektowania zrównoważonego oraz gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ). Autorka w sposób systematyczny przedstawia koncepcję modyfikacji metod i procedur kreacji architektonicznej, zarówno na etapie powstawania projektu, jak i jego realizacji, z uwzględnieniem zasad zrównoważonego rozwoju. Praca ma charakter porządkujący i syntetyzujący wiedzę z tego zakresu, oferując 79 przykładów obiektów/budynków, które odpowiadają na wyzwania związane z projektowaniem zrównoważonym.
Omawiane w pracy analizy i przykłady stanowią wartościowy przewodnik dla projektantów i urbanistów, którzy pragną wdrażać zasady gospodarki cyrkularnej w swoich projektach. Dodatkowo, praca wskazuje na rolę analiz cyklu życia budynków jako kluczowego elementu w procesie projektowania. Szczególną wartość stanowią końcowe wnioski rozprawy – 19 tez, które w sposób przejrzysty i metodyczny umożliwiają weryfikację proponowanych metod projektowych w kontekście zrównoważonego rozwoju.
Praca jest również dobrym kompendium współczesnej wiedzy na temat kierunków w dziedzinie projektowania, szczególnie w kontekście budownictwa i urbanistyki zrównoważonej. Ze względu na zwarty charakter opracowania, może stać się praktycznym narzędziem wspomagającym pracę projektantów i architektów, szczególnie tych, którzy realizują projekty w zgodzie z zasadami GOZ i zrównoważonego rozwoju.
Podsumowując, rozprawa stanowi wartościowy wkład w dziedzinę projektowania zrównoważonego, oferując praktyczne i teoretyczne narzędzia, które mogą być wykorzystywane przez profesjonalistów w codziennej pracy projektowej.
Kategoria 2 – inne prace naukowe
Złożono 11 prac przyznano jedno wyróżnienie
Wyróżnienie
4000 zł
Dr inż. arch. Alicja Maciejko , mgr inż. arch. Mirosław Strzelecki
Projektowanie i planowanie infrastruktury turystycznej na terenach ochrony przyrody objętej projektami planów ochrony.
Artykuł autorstwa Alicji Maciejko i Mirosława Strzeleckiego to cenne i poruszające opracowanie, które ukazuje, jak wielką pasją, wytrwałością i odpowiedzialnością kierują się architekci, dążąc do poprawy jakości przestrzeni – nawet w najbardziej wymagających uwarunkowaniach przyrodniczych i prawnych. Na przykładzie Parku Narodowego Gór Stołowych autorzy wnikliwie analizują problemy związane z planowaniem infrastruktury turystycznej na terenach chronionych, wskazując zarówno na estetyczne, jak i funkcjonalne skutki braku jasnych regulacji prawnych.
Artykuł uświadamia, że architekci – mimo ograniczeń formalnych – nieustannie podejmują wysiłek, by tworzyć rozwiązania wrażliwe na krajobraz i lokalny kontekst. Jednocześnie mocno wybrzmiewa apel o konieczność dostrzeżenia roli architekta w procesie legislacyjnym, co jest warunkiem ochrony i zrównoważonego kształtowania naszych najcenniejszych przestrzeni przyrodniczych.
Kategoria 3 – prace naukowe i publikacje w innych dziedzinach nauki
Wpłynęły 2 prace
Wyróżnienie
4000 zł
Bartosz Kołodziej
Skuteczność w zarządzaniu praktyką architektoniczną z wykorzystaniem ekonomii behawioralnej
Praca Bartosza Kołodzieja stanowi istotny wkład w dziedzinę architektury, szczególnie w kontekście zarządzania i współpracy zespołów projektowych. Autor podejmuje temat, który rzadko bywa poruszany w tradycyjnych opracowaniach – wpływ psychologicznych mechanizmów, takich jak błędy poznawcze, oraz nieefektywnej komunikacji wewnętrznej na procesy projektowe. Zawiera ona cenne informacje dla osób prowadzących praktykę architektoniczną, wskazując na niedostrzegane zagrożenia, które mogą pojawić się w wyniku braku obiektywnej oceny sytuacji, poddawania się emocjom czy rosnącej presji ze strony inwestorów i konkurencji.
Wartością dodaną tej pracy jest połączenie wiedzy z zakresu architektury i ekonomii behawioralnej, co stanowi nowatorskie podejście do analizy procesów decyzyjnych oraz optymalizacji współpracy zespołowej w praktyce architektonicznej. Kołodziej otwiera nowe możliwości interpretacji procesu projektowego, wskazując, jak uwzględnienie mechanizmów psychologicznych może realnie wpłynąć na poprawę efektywności projektów, jakość zarządzania oraz minimalizację ryzyka organizacyjnego.
Oryginalność opracowania polega na zastosowaniu narzędzi nauk społecznych do analizy i optymalizacji działań w praktyce zawodowej architekta. Praca stanowi cenne narzędzie w doskonaleniu warsztatu projektowego i w eliminowaniu błędów strukturalnych w prowadzeniu procesu projektowego. Jest to szczególnie istotne, ponieważ tematyka zarządzania i ekonomii behawioralnej rzadko znajduje swoje miejsce w tradycyjnych programach nauczania, a także w kursach doskonalenia zawodowego.
Kołodziej skutecznie dowodzi, że architektura to nie tylko sztuka przestrzeni, lecz także złożony proces społeczny, psychologiczny i organizacyjny, który wymaga szerszego, humanistycznego spojrzenia. Praca ta ma także praktyczny charakter – zawiera konkretne rekomendacje, które mogą być wdrażane w biurach architektonicznych, pomagając w efektywniejszym zarządzaniu zespołami i realizacji projektów.
Podsumowując, rozprawa Bartosza Kołodzieja to ważny głos w debacie nad koniecznością poszerzenia wiedzy na temat funkcjonowania architekta w kontekście jego roli w gospodarce. To publikacja, która wypełnia istotną lukę, oferując praktyczne narzędzia i inspiracje do doskonalenia współpracy i procesów decyzyjnych w praktyce architektonicznej.
Jury w składzie
Magdalena Bieńkuńska, Kazimierz Butelski (przewodniczący) , Jerzy Grochulski, Krzysztof Frąckowiak (sekretarz) , Bartosz Macikowski, Zbigniew Maćków, Andrzej Poniewierka
Po zapoznaniu się z 29 pracami odbyło 2 posiedzenia w dniach 29,04.2025 i 13.05.2025 wybierając po 4 głosowaniach i dyskusji jedną nagrodę i dwa wyróżnienia w kategorii I oraz po jednym wyróżnieniu w kategorii II i III.
