Sundby School – jako pierwsza szkoła podstawowa w Danii, która otrzymała Nordic Swan Ecolabel – wykorzystuje przyjazne dla środowiska materiały i energooszczędne technologie, a jednocześnie świadomie wpisuje się w otaczający krajobraz i lokalne dziedzictwo.
Położone w wiejskim regionie Lolland-Falster duńskie miasto Sundby w ostatnich latach odnotowało obniżenie standardu życia mieszkańców. Zmniejszyła się liczba ludności, spadły dochody i poziom wykształcenia. Taki stan rzeczy powoduje obniżenie poczucia dumy z przynależności do tego miejsca oraz stawia miasto przed poważnymi wyzwaniami. Dla naszej pracowni stało się więc oczywiste, że szkoła podstawowa w Sundby powinna być czymś więcej niż tylko nowoczesnym budynkiem. Nasz projekt musiał oferować miastu dodatkową wartość, a lokalnej społeczności miejsce, z którym jej członkowie będą mogli się identyfikować i które stanie się jednocześnie częścią ich codzienności.
W czasie pracy wzięliśmy pod uwagę charakterystyczne cechy terenu otaczającego Sundby: horyzontalny krajobraz i pola uprawne. Postanowiliśmy wykorzystać niewidoczne na pierwszy rzut oka walory lokalizacji. Szkoła znajduje się na obrzeżach miasta, na styku dzielnicy mieszkalnej z polami uprawnymi. Mimo funkcji, jaką pełni obiekt, pozostawiliśmy go bez ogrodzenia, uwzględniliśmy jednak kierunki, w których wiatr wieje tu najczęściej. Aktywna przestrzeń – z jednej strony osłonięta od wiatru budynkiem, a z drugiej otwarta na otaczający krajobraz – sprzyja swobodnej zabawie na świeżym powietrzu. Stromy zielony dach zmienia się wraz z porami roku i zaprasza nie tylko uczniów, ale również mieszkańców miasta do fizycznej aktywności – zimowego szaleństwa na sankach czy spacerów przy letnich zachodach słońca. Udostępniony lokalnej społeczności obiekt stał się więc częścią krajobrazu, a granice między wnętrzem i zewnętrzem szkoły uległy zatarciu.
W projekcie zwróciliśmy szczególną uwagę na światło dzienne, wilgotność, akustykę i jakość powietrza, ponieważ to one w dużej mierze decydują o zdrowym i komfortowym środowisku do nauki. Nasze starania w tym zakresie zostały docenione – obiekt otrzymał tytuł pierwszej duńskiej szkoły podstawowej z certyfikatem Nordic Swan Ecolabel.
Czerpiąc inspirację z lokalizacji, odwołaliśmy się do dziedzictwa tego rejonu – wyspy Falster, na której znajduje się miasto Sundby. Przez stulecia była ona miejscem spotkań wikingów, staraliśmy się więc sprawić, aby architektura szkoły nawiązywała do tej narracji. Projekt zyskał formę otwartego kręgu, nawiązującą do wikińskich fortec, dzięki czemu powstało „sanktuarium” zapewniające bezpieczną naukę i rekreację na świeżym powietrzu. Pokryta słomą fasada koresponduje z krajobrazem, a usytuowanie budynku względem stron świata uwzględnia warunki panujące na tym obszarze.
„Słoma jest tutaj materiałem bardzo popularnym i tradycyjnie była wykorzystywana w lokalnej architekturze” – mówi Per Ebbe Hansson, główny projektant. – „Wykorzystując ten surowiec w naszym projekcie, nie tylko uszanowaliśmy lokalne dziedzictwo i nawiązaliśmy do otoczenia szkoły, ale również podnieśliśmy znaczenie obu tych kwestii”.
Projekt – oprócz odpowiednio przygotowanych sal lekcyjnych i całego zaplecza edukacyjnego – obejmuje też przestrzenie o innym charakterze. Są to np. miejsca gromadzenia wody deszczowej oraz ogrody, w których dzieci pomagają przy uprawie owoców i warzyw na wspólne obiady. W połączeniu z bliskością natury wszystkie te aspekty stanowią ważne elementy nowych metod nauki i pracy w środowisku szkolnym.
Szkoła w Sundby jest przeznaczona dla około 580 dzieci i 100 pracowników. Jednym z założeń projektu było zacieśnienie więzi między uczniami a lokalną społecznością, dlatego na dwóch piętrach budynku zaplanowaliśmy bibliotekę, kawiarnię, sale sportową i muzyczną. Dzięki temu placówka może zaprosić również okolicznych mieszkańców do korzystania z tych przestrzeni po godzinach lekcyjnych.
Konstrukcja obiektu jest na tyle elastyczna, że układ i przeznaczenie pomieszczeń będą mogły dostosowywać się do bieżących potrzeb. Przewiduje się, że budynek może w przyszłości zostać rozbudowany o trzecie piętro, a tym samym zaadaptowany do zmieniających się trendów społecznych i edukacyjnych.
Obiekt: szkoła podstawowa
Lokalizacja: Sundby, Lolland-Falster, Dania
Inwestor: gmina Guldborgsund
Projekt: Henning Larsen, Skala Architecture, ETN Arkitekter
Powierzchnia: 10 000 m2
Planowane zakończenie realizacji: 2026 r.
Henning Larsen to pracownia założona w 1959 r. przez duńskiego architekta Henninga Larsena, którego twórczość do dziś kształtuje podejście do architektury. Międzynarodowe studio, zajmujące się projektowaniem budynków, wnętrz, projektowaniem urbanistycznym oraz architekturą krajobrazu, przywiązuje dużą wagę do szczegółów, nigdy jednak nie tracąc z oczu szerszej perspektywy. Holistyczne podejście umożliwia pracowni wprowadzanie innowacyjnych rozwiązań i osiąganie założonych celów, nie tylko tych architektonicznych. Firma zatrudnia ponad 650 osób w ośmiu krajach: Danii, Stanach Zjednoczonych, Singapurze, Niemczech, Norwegii, Szwecji, Australii i Hongkongu. Więcej informacji na stronie www.henninglarsen.com.
MATEUSZ MASTALSKI
Head of Urbanism oraz Associate Design Director w pracowni Henning Larsen; mieszka i pracuje w Kopenhadze, gdzie na co dzień zajmuje się prowadzeniem międzynarodowych zespołów projektowych; doświadczenie zdobywał m.in. w pracowniach COBE, MVRDV, Medusa Group oraz KWK Promes; w pracy koncentruje się na tworzeniu zrównoważonych i inkluzywnych środowisk miejskich, łączących architekturę z integracją krajobrazu oraz wartościami społecznymi
