Sektor budowlany to jeden z rekordzistów w emisji dwutlenku węgla. Stąd w dobie zmiany klimatu potrzeba wprowadzenia rozwiązań pozwalających na zadbanie o planetę i jej mieszkańców. Do najprostszych i najskuteczniejszych należy certyfikowane drewno, po które coraz częściej sięgają architekci i inwestorzy na całym świecie – jako alternatywę dla popularnych materiałów budowlanych. Z najnowszych badań wynika, że ponad trzy czwarte polskich konsumentów chce, by współczesne budownictwo było przyjazne dla środowiska.
Szacuje się, że działania związane z sektorem budowlanym – wznoszenie obiektów oraz ich późniejsza eksploatacja – generują ok. 40% globalnych emisji dwutlenku węgla[1], przyczyniając się do postępującej zmiany klimatu. W dość dużym stopniu odpowiada za to stosowanie betonu, czyli nieodłącznego surowca współczesnej architektury. W zmniejszeniu problemu może pomóc budownictwo wykorzystujące materiały odnawialne, do których zalicza się przede wszystkim drewno. Z jednej strony umożliwia ono obniżenie emisji CO2 właśnie przez ograniczenie użycia betonu czy stali, z drugiej – pozwala na wiele lat zatrzymać dwutlenek węgla w drewnie, dzięki czemu nie trafi on do atmosfery.
Rozwój technologii pozwala dziś uczynić z drewna trwały i bezpieczny surowiec, który z powodzeniem może zastępować takie materiały, jak wspomniane beton i stal. Architekci, projektanci i inwestorzy mają do wyboru cały wachlarz produktów o doskonałych właściwościach. Wśród nich można wymienić między innymi:
Zastosowanie nowoczesnych metod obróbki sprawia, że drewno zyskuje nowe właściwości, a tym samym staje się cennym materiałem dla specjalistów z branży architektonicznej i budowlanej. Przygotowany w ten sposób surowiec jest trwały, odporny na ogień, przyjazny dla środowiska i mieszkańców, pomaga redukować ślad węglowy, zapewnia w pomieszczeniach zdrowy klimat i odpowiednią izolacyjność. Takie drewno pozwala też przyspieszyć prace budowlane i jest bardziej przyjazne w transporcie w porównaniu z elementami żelbetowymi, których dostarczenie na plac budowy wiąże się zwykle z dość skomplikowanym procesem.
Kwestia wykorzystania drewna w budownictwie ma jednak swoją drugą stronę. Bardzo ważne jest, żeby materiał pochodził z legalnych źródeł, czyli z lasów zarządzanych z poszanowaniem środowiska i praw lokalnej społeczności czy pracowników leśnych. Wysoką świadomość społeczną Polaków potwierdzają badania[2] zrealizowane na zlecenie Forest Stewardship Council® (FSC) – organizacji, która wyznacza standardy dla odpowiedzialnej gospodarki leśnej. Celem FSC jest promowanie korzystnego przyrodniczo i społecznie oraz opłacalnego ekonomicznie gospodarowania zasobami leśnymi świata.
Badania, których założeniem było zbadanie opinii dotyczących zrównoważonego budownictwa, wykazały, że 76% Polaków jest za tym, aby współczesne budownictwo wykorzystywało drewno certyfikowane, czyli pochodzące z odpowiedzialnego źródła. Ponad połowa badanych (56%) uznała, że drewno to przyszłość budownictwa, a branża powinna szukać sposobów na zastąpienie betonu i stali materiałami odnawialnymi. Z kolei 57% ankietowanych było zdania, że budownictwo zrównoważone powinno uwzględniać odnawialne źródła energii, a 56% wskazało na inteligentne rozwiązania umożliwiające zmniejszenie zużycia mediów. Blisko połowa (46%) uznała, że ważne jest lokalizowanie budynku z poszanowaniem środowiska naturalnego i ładu przestrzennego, a 44% określiło jako istotne technologie wykorzystujące materiały pochodzące z recyklingu.
Badanie ukazało też, jak ważne dla Polaków jest miejsce, w którym mieszkają i pracują – 56% respondentów wolałoby pracować w biurowcu mającym certyfikat ekologiczny. Natomiast 47% zadeklarowało, że byłoby w stanie zapłacić więcej za dom lub mieszkanie i wyposażenie wykonane z certyfikowanych materiałów naturalnych, jeżeli przyczyniłoby się to do ochrony środowiska.
Takie wyniki badań potwierdzają, że Polacy widzą potrzebę wdrażania zmian korzystnych dla ludzi, klimatu i planety. Osoby pracujące w branżach projektowej czy budowlanej w coraz większym stopniu na tę potrzebę odpowiadają, o czym świadczą projekty i realizacje wykorzystujące materiały odnawialne.
Architektura wykorzystująca drewno potrafi być równie funkcjonalna i estetyczna co obiekty wzniesione z innych trwałych materiałów. Przykładem jest nowoczesny budynek biurowy Black & White Building w londyńskiej dzielnicy Shoreditch autorstwa Waugh Thistleton Architects. Obiekt ma 17,8 m wysokości, zasilają go odnawialne źródła energii, a dzięki drewnianej konstrukcji jego udział w emisji dwutlenku węgla jest o jedną trzecią niższy w porównaniu z innymi obiektami o podobnych gabarytach. Co istotne, konstrukcja została pomyślana tak, aby po zakończeniu okresu użytkowania materiały po demontażu można było wykorzystać ponownie.
W nowozelandzkim mieście Rotorua znajduje się Scion Innovation Hub, powstały według projektu RTA Studio oraz Irving Smith Architects. To pierwsza tak duża realizacja (2000 mkw.) w Nowej Zelandii – mająca drewnianą konstrukcję i stworzona bez użycia stali. Było to możliwe dzięki odpowiedniemu połączeniu poszczególnych elementów. W efekcie powstał lekki w odbiorze, estetyczny budynek, a dzięki konstrukcji „układanki” możliwe było zredukowanie odpadów produkcyjnych i dokładniejsze oszacowanie kosztów budowy.
Z kolei w Bordeaux we Francji mieści się Hypérion – apartamentowiec zaprojektowany przez Jeana-Paula Viguiera. W tym przypadku projekt polegał na połączeniu betonu, wykorzystanego do budowy trzonu i trzech pierwszych poziomów, oraz drewna, z którego stworzono ściany. W efekcie powstała lekka bryła, która liczy 50 m wysokości.
Następnym przykładem jest projekt 73-metrowego (21 pięter) budynku mieszkalnego HAUT w Amsterdamie autorstwa Team V Architects we współpracy z ARUP. Luksusowy obiekt przyczyni się do ochrony środowiska nie tylko poprzez wykorzystanie drewna, lecz także dzięki elewacji, która produkuje energię oraz zastosowaniu materiałów nadających się do recyklingu.
Również w Polsce nie brakuje pomysłów z powodzeniem wykorzystujących drewno certyfikowane. Wśród przykładów można wskazać projekt gdańskiego biurowca Punkt autorstwa pracowni APA Wojciechowski Architekci, która połączyła elementy żelbetowe, drewno klejone (CLT) oraz szkło, tak aby stworzyć bezpieczną dla użytkowników i przyjazną dla klimatu przestrzeń.
Drewno może odegrać istotną rolę w działaniach na rzecz zrównoważonego rozwoju. Do jego produkcji zużywa się 24-krotnie mniej energii niż do produkcji stali, a dzięki rozwiązaniom, takim jak CLT czy LVL, surowiec ten jest bardziej użyteczny niż kiedykolwiek w historii. Trzeba jednak pamiętać, że drewno pozyskiwane w niewłaściwy sposób przyczynia się do kryzysu klimatycznego i spadku różnorodności biologicznej na naszej planecie. Z kolei wykorzystywanie materiału pochodzącego z odpowiedzialnego źródła pomaga chronić ekosystemy, zapobiegać wylesianiu i wspierać społeczności, które są zależne od lasów. Ułatwia też inwestorom uzyskanie certyfikatów środowiskowych, takich jak LEED lub BREEAM, potwierdzających, że budynki są przyjazne dla środowiska naturalnego, a użytkownikom zapewniają komfortowe warunki pracy. Architekci i projektanci, stosując certyfikowane drewno, już na etapie projektu mają szansę realnie przyczynić się do walki z kryzysem klimatycznym i sprawić, by drewno stało się „nowym betonem”.
Artykuł przygotowany we współpracy z firmą Forest Stewardship Council®.
Foto: materiały prasowe FSC
